DEPREM VE ÇOCUKLAR
Depremi izleyen günler, haftalar ve aylar herkes için çok stresli olabilir. Normalleşme süreci, size/ ailenize deprem sırasında ve sonrasında ne olduğuna, yaşadığınız zarar ve kaybın derecesine bağlı değişkenlik gösterir. Her çocuğun yaşına ve önceki deneyimlerine göre farklı tepkiler vermesi doğaldır.
Sizin de ebeveyn/ bakım veren olarak deprem sonrası süreçte çocuklarınızın iyi oluş halleri için endişelenmeniz oldukça normaldir. Öncelikle, bu dönemin sizin için de zor olduğunu kabul ederek, hem kendiniz hem de aileniz için yapabilecekleriniz olduğunu unutmayın. Kendi duygularınızı dinleyin ve kabul edin, iyi oluş halinize önem verin. Sizin iyi oluşunuz çocuğunuzu da olumlu yönde etkileyecektir. Çocuklarınızın bu zor süreci daha rahat atlatabilmeleri için aşağıda yer alan önerilerin işinize yaraması umuduyla…
Çocuğum için Yapabileceğim Şeyler
Yaşananlar hakkında konuşmak için zaman ayırın. Çocuklara, soru sormalarında ve kaygılarını ifade etmelerinde sorun olmadığı mesajını verin. Yeni soruları cevaplamaya açık olun. Soruları kısa ve dürüstçe cevaplayın, duyduğu yanlış bilgileri düzeltin, aynı zamanda çocuğunuza da fikir ve görüşlerini sorun.
Aktiviteler yapın. Yaşadıklarını, hissettiklerini resimle ifade etmesi, oyunlara yansıtması, fiziksel aktivitelerde bulunması, nefes egzersizleri yapması kaygısını azaltmasına yardımcı olacaktır. Depremin resmini yapıp kağıdı atıp fırlatmak, üstüne basmak, yırtmak faydalı olabilir. Depremle ilgili sohbetleri çocuğunuzun sevdiği bir hikaye eşliğinde yapabilirsiniz. Bu, onlara daha rahat ve güvende hissettirecektir.
Rol model olun. Yaşam koşullarındaki değişiklikler çocuklar için fazlasıyla stresli olabilir. Ebeveynlerin/ bakım verenlerin olaylara verdikleri tepkiler çocuklar için adeta rehber niteliğindedir. Bu nedenle ebeveynlerin/ bakım verenlerin stresli durumlarda kendi kaygılarının farkında olmaları ve duygularını yönetebilmeleri çocuklara iyi yönde rol model oluşturacaktır. Olay hiç yaşanmamış gibi davranmamak, duyguları kabul ve ifade etmek de iyi rehberliğin parçasıdır.
Çocukların güvende hissetmesine yardım edin. Bir artçı sarsıntı sırasında çocuklara ne yapmaları gerektiğini gösterin ve düzenli aralıklarla tekrarlayın. Uygulayabilecekleri önlemleri bilmeleri, olay üstünde kontrole sahip olduklarını hissettirecek ve endişelerinin azalmasına yardımcı olacaktır.
Rutinleri devam ettirin. Çocuklar rutinlere ve kurallara sahip olduklarında kendilerini daha rahat ve güvende hissederler. Mümkün olduğunca günlük rutinlere bağlı kalın (yemek vakitleri, uyku vakti vb.).
Deprem haberlerine maruz kalmasını önleyin. Çocukların deprem sonrası, gazetelerde, internet, radyo ve televizyonda yayınlanan deprem haberlerine maruz kalmasını önleyin. Bu haberler onlar için travmayı tetikleyici olabilir. Özellikle, küçük çocuklar medyada yıkılan binaların ya da görüntülerinin tekrar gösteriliyor olduğunu anlamayabilir ve yeni bir deprem olduğunu sanabilirler.
Arkadaşlarının güvenliği hakkındaki endişelerini giderin. Arkadaşlarıyla iletişime geçmesi ya da onlarla görüşmesi zor olabileceğinden, çocuklarınıza tıpkı onun, sizinle birlikte güvende ve iyi olduğu gibi arkadaşlarının da aileleriyle, güvende ve iyi olduklarını söyleyerek onu rahatlatın.
Uyku vaktinde destek olun. Çocuklar ebeveynlerinden/ bakım verenlerinden ayrıldıklarında özellikle de uyku vaktinde kaygılı hissedebilirler. Bu süreçte, uyku vaktinde çocuklarınızla hikaye okumak gibi aktivitelere daha fazla zaman ayırın.
Yetişkin konuşmalarını denetim altında tutun. Depremle ilgili konuşmalarda söylenenlerin farkında olun. Çocuklar duyduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamlandıramadıkları şeyler hakkında gereksiz yere dehşete kapılabilirler.
Profesyonel yardım alın.Eğer çocuğunuzun duygusal tepkileri, ciddi işlevsel bozukluklarla birlikte 4-6 haftadan fazla uzun süre devam ediyorsa bir uzmandan destek alın.
Umutlu olun. Gelecek için umutlu kalmaya çalışın. Pozitif ve iyimser bir bakış açısı çocukların dünyadaki ve etraflarındaki güzel şeyleri görmesine yardımcı olur.
Kaynak: The National Child Traumatic Stress Network. (2007). Parent Guidelines for Helping Children after an Earthquake. https://www.nctsn.org/sites/default/files/resources//parents_guidelines_for_helping_children_after_an_earthquake.pdf
